Bit Nedir?
Phthiraptera familyasına ait olan bitler,
4,5 mmbüyüklüğe ulaşabilen, insan ve hayvanların vücutlarında yaşayan küçük böceklerdir.
Beyaz, kahverengi ve gri arasında değişkenlik gösteren renkleri,
kancalı bacakları vardır. Farklı türleri bulunan bitler, kan emerek beslenen canlılardır. En yaygın bit türü, saç biti olarak bilinmektedir.
Genellikle uzun saça sahip oldukları için kadınlarda görülse de, erkeklerde de bit istilası olabilir. Kanatları bulunmadığı halde hızlı hareket edebilen bu böcekler, bulaşıcı özelliğe sahiptir. Bir kişiden kolaylıkla başka birine yayılabilirler. Herhangi bir canlı üzerinde kalmadıklarında yaklaşık 3 gün dayanabilen bitler, canlı üzerinde beslenerek 1 ay yaşayabilirler.
Yumurtaları sirke olarak bilinen bitler, temizlenmek istendiğinde sirkelerinden başlanır. Bit tarakları ile bitler temizlenebilir fakat sirkeler çok küçük olduğu için elle tek tek temizlenmelidir. Bu nedenle bit sorunu uzun vadede çözüm üretilebilen bir sorundur. Türüne göre farklılık gösterse de bitler hakkında bilinmesi gereken en önemli konu, hastalık taşıyıcısı olduklarıdır. Bu nedenle herhangi bir hastalığa neden olmaması için gerekli önlemler alınmalıdır.
Bitin Özellikleri Nelerdir?
Alt ve üstten basık,
6 bacaklı ve oldukça küçük olan bitler;
insandan insana rahatlıkla yayılabilen canlılardır. Hızlı üreyen ve bulaşan bu canlılar özellikle toplu yaşanılan yerlerde kabus olabilir. Bilhassa
kreş, okul, yatakhane gibi fiziksel temasın yoğun olduğu yerlerde bitler hızla çoğalacaktır. Gerekli tedbirler alındığında sorun olmaktan çıkan bitler, dikkat ve bakım gerektirir. Herhangi bir hastalığın temeli olmasa da taşıma ihtimalleri nedeniyle hemen temizlenmelidir. Kaşıntıya neden oldukları için bu kaşıntılar enfeksiyona dönüşebilir. Dişi bir bit tek seferde
50’den fazla yumurtabırakabilmektedir. Bu rakam saç bitlerinde 100, vücut bitlerinde 200’e kadar çıkabilir.
Gerekli önlemlerin alınmaması durumunda kişi ne kaşıntıdan durabilir ne de rahat hareket edebilir. Bitleri göz yardımıyla rahatlıkla görüp temizlemek mümkündür ancak hızlı hareket ettikleri için özellikle saç bölgesinde kolay kaçabilirler. Bu nedenle bit tarağı kullanmak çok daha faydalı olacaktır. Bitler, kan emen yaratıklar olduğundan, en belirgin özellikleri, saç derisi içine kafalarını sokabilmeleridir. Kafalarını deriye saplayarak, beslenmeye başlarlar.
Gün içinde, ortalama 4 kez beslenirler. Uzun süre başları deriye saplı halde kalırlar. Bir kez yaralanan deriye, tekrar iyileşene kadar yaklaşmadıklarında, sürekli hareket ederek, sağlam saç derisi bulmaya çalışırlar. Bitlerin bir diğer özelliği, üremek için başka bir bite ihtiyaçları olmamasıdır. Kendi bünyelerinde yumurtaları üreterek, saçın dibe en yakın kısmına tutunmalarını sağlarlar.
Parazitler, kendi başlarına hayatta kalamadıklarında, hedef aldıkları canlının vücudunda yaşarlar ve hedefteki canlıyı sömürerek hayatta kalırlar. Bit, insan derisindeki, saç başta olmak üzere, kıl diplerinde yaşayan ve uygun kafa şekli sayesinde, kan emerek yaşayan bir tür parazittir. Bit sorunu olan alana temas ile kolaylıkla bulaşır. Bir kez yerleştiğinde, saatler içinde üremeye başlarlar. 7 günlük hayat süreleri olmasına rağmen, hızlı üreme özellikleri sebebiyle, çok uzun süre saçta varlıklarını sürdürebilirler.
Bitin Çeşitleri Nelerdir?
Son derece zararlı bir canlı türü olan bitlerin, oluştukları ve yaşam alanı buldukları yere göre farklı türleri vardır. Bitler halk arasında bilinen isimleriyle saç (baş), kasık, elbise (giysi) ve vücut biti olmak üzere üçe ayrılır. Bunlardan en yaygın olan bit türlerinin genel özellikleri şu şekildedir:
Saç Biti
Pediculozis kapitis olarak bilinen saç biti, saç diplerinde üreyen özellikle kulak arkası ve ense kökünde yoğun bulunan canlılardır. Devamlı kaşıntıya ve huzursuzluğa neden olan saç biti, saç ilaçları ve bakımıyla temizlenebilir. Bitin yumurtasına sirke adı verilmektedir. Saçlarda sirke temizlenmesi önemlidir. Aksi halde sirkeler çok kısa süre sonra bite dönüşecektir. Saç bitleri, en yoğun şekilde, enseye yakın saçlara tutunmaktadır. Saç bitleri, yoğun ve bakımsız sakallara da yerleşir ve sakalı tıraş etmeden kurtulmak, neredeyse imkansızdır.
Vücut Biti
Pediculus corporis ismiyle bilinen vücut biti, kıyafetlere yumurta bırakmasıyla bilinir. Kısa süre sonra yumurtalar bite dönüşmektedir. Saç bitine göre temizliği biraz daha kolay olan bu sorun, çamaşırların yüksek ısıda yıkanmasını gerektirir. Üstelik kişinin vücut biti için ilaç kullanması da yararlı olacaktır.
Kasık Biti
Phthirus pubis diğer iki türe göre daha nadir görünen kasık bitidir. Kasıklarda da saçlarda olduğu gibi tüyler bulunmaktadır. Yalnızca kasıkta değil tüy olan kol altında da yaşayabildiği bilinmektedir. Devamlı temiz ve bakımlı olunduğunda görülmeyen bir sorundur. Kasık biti, saç bitinden farklı bir yapıya sahiptir ve sirkeleri, saç bitlerine kıyasla, çok daha küçük olduğundan, görülmeleri çok zordur. Kasık bitleri, sadece temas ile bulaşabilir ve tedavisi için doktor yardımı şarttır.
Bit Nasıl Oluşur?
Bit, yerleştiği yerde, beslenmeye başladığı anda üremeye hazırdır. Ortalama 9 saatte 20’nin üzerinde yumurta, yani sirke bırakabilir. Bu sirkeler,
ortalama 7 günde yumurta halinden bit haline geçerler. Çok kısa zamanda erişkin haline gelen sirkelerle, üreme döngüsü başa döner. Sirkeler, saçtan uzak olsa bile, 48 saat kadar canlı kalabilir. Özellikle giysi bitleri, dikiş katlarında uzun süre uygun ortamı bekleyebilir. Bitler,
zıplayamaz ve uçamaz. Sadece bitli bölgeyle temas halinde, yeni vücuda geçiş yapabilirler. Geçiş yapıldıktan hemen sonra, kendilerine beslenecek bir nokta bulup, üreme hazırlığına başladıklarından, son derece hızlı ve kontrolsüz şekilde çoğalabilirler. Bakım yapılmadığı takdirde,
kaş ve kirpik diplerinekadar yerleşip, ağır hasarlı ısırıklar bırakabilirler.
Bit Nasıl Bulaşır?
Özellikle okulların açıldığı dönemlerde, birbirine çok yakın olan ve aynı sınıfta okuyan
çocukların birbirine bulaştırması sebebiyle bit salgınları görülmektedir. Çocukların kafasındaki bitler geç fark edilirse, evdeki tüm bireylere bulaşabilir. Evdeki çocuğundan biti alan yetişkin aile bireyi, farkında olmadan iş yerindeki arkadaşlarına bit bulaştırabilir. Özetle; bit fark edildiğinde, artık çok geç olabilir. Bu yüzden, saçında bit bulunan kişi, bunu kendine saklamak yerine, yakın çevresine mutlaka haber vermelidir.
Saçında bite rastlanan kişilerin pis olduğu kanısı yaygın olduğundan, bu durumu saklama eğiliminde olabilirler. Bu yüzden, yakın temasta bulunduğunuz kişilerin elleri sürekli saçlarındaysa ve aralıksız kaşınıyorsa, bit konusunda şüphelenmeli ve kendiniz için tedbir alıp, bu durumda olan kişiyi de uyarmalısınız. Bitler, son derece hızlı ürediklerinden, kolayca salgın haline dönüşebilir. Pek çok kurtulma yöntemi olmasına rağmen, bit problemi yaşayan insanların hepsi birlikte tedbir almazsa, grup içinde sorun tekrar edecektir.
İnsan vücudunun kendisi bit üretmez. Dışarıdan farklı yollarla bulaşan bitler, uzun süreli sorun olarak kalırlar. Bu şekilde vücutta üreyebilirler. Saç biti genellikle baş başa verme yoluyla bulaşmaktadır. Oturma ya da konuşma anlarında bit olan kişi, başını başka birine yaklaştırırsa muhakkak karşısındakine de geçecektir. Her ne kadar kanatlı olmasalar da bitler, saç arasında hızlı hareket ederler. Bu da bulaşmayı kolaylaştırır. Vücut ve kasık bitleri ise kullanılan ortak çamaşır ve havlulardan bulaşır. Kişide herhangi bir bit türü varsa iç çamaşırından kazak ya da hırkalarına kadar kesinlikle kimsenin kullanmasına izin vermemelidir. Aksi halde bitler rahatlıkla yayılacaktır.
Bitin Zararları Nelerdir?
Bitler, yerleştikleri kıl diplerinde,
kan emerekhayatta kalır. Yerleştiği yeni vücuttan önceki vücuttaki hastalıkları da kan yoluyla alır ve taşır.
Bulaşıcı hastalıklar, bit ve türevleri olan parazitler aracılığıyla yayılmaktadır. Bitlerin yumurtası olan sirke, saç telleri boyunca dizilir ve saçların toplanması ve taranması halinde, rahatlıkla görünür hale gelir. Bu yüzden, saçına bit yerleşmiş kişi, sürekli tedirgin olur ve bu durum günlük hayatlarını aksatabilir.
Bit Nasıl Temizlenir (Bitlenme Tedavisi)?
Bit sorununu ortadan kaldırmak için doktora gitmeye gerek yoktur. İlaç kullandığınızda rahatlıkla yok olacakları için eczanelerden almanız mümkün. Eczaneden alınan
bit ilacı,saça uygulandıktan sonra zaman kaybetmeden sirkeleri temizlemelisiniz. Ne yazık ki hiçbir bit ilacı sirkeleri öldürmek için yeterli değildir. Bu yüzden saçınıza bakılması, tek tek sirkelerin temizlenmesi gerekir. Bitin yerleştiği saçlar, yoğun olarak temizlenmeli. Bit bulaşan kişinin yaşadığı yerdeki, iş yerindeki, öğrenci ise sınıfındaki herkes, bitten kurtulmak için ortak çalışmalı, her birey ayrı ayrı saç temizliği yapmalıdır.
Çünkü; aile bireylerinden biri, bu kurtulma çalışmasına katılmazsa, herkesin saçı temizlense bile, o bir kişinin hala bit taşıma ihtimali vardır. Bitle mücadele için geliştirilmiş olan, son derece etkili bit şampuanları vardır. Bitin yerleştiği saç derisi, sık sık bu şampuan ile yıkanmalı. Sık dişli ve sert bir tarakla, sık sık taranmalı ki bitin yumurtası sirkeler saçtan uzaklaştırılabilsin. Bit şampuanı kutusunun içinde, bu işlemi gerçekleştirmek için bir tür fırça çıkabilir. Bitleri doğal yollarla yok etmek isterseniz sirke kullanabilirsiniz.Sirkeyi saçınıza sürüp sonra streç film ile sarın. Yaklaşık 1 saat kadar saçınızda sirke ile bekleyin. Daha sonra ılık su ile temizleyebilirsiniz. (Sirke hakkında bilgi almak için tıklayın.) Her ne kadar saç derisi için tehlikeli olsa da gaz yağı, bitler için en köklü çözümlerden biridir. Bir miktar gaz yağını, pamuk yardımıyla saçınıza sürüp biraz bekletin. Şiddetli yanmaya neden olacaktır ancak son çare olarak düşünülebilecek bir yöntemdir.
Bit Bulaşması Nasıl Önlenir?
Bitten korunmanın en geçerli yolu,
sürekli kontroldür. Saçlarınızı çok temiz tutuyor olsanız bile, bitli bir kişiyle temasınız, size bulmasına sebep olabilir. Öğrenci olan evlerde, sık sık saç dipleri kontrol edilmelidir. Kuaför ve berber gibi ortak hizmet alanlarından, yüksek oranda bit bulaştığı tespit edilmiştir. Mümkün oldukça, bu tür yerlerde,
kendi saç fırçalarınızı kullanmanız, geçerli bir korunma yöntemidir. Bu tür hizmet veren yerleri, sık sık uyararak, genel temizliğine dikkat etmelerini sağlayabilirsiniz. Bunların dışında başkasına ait tarak, bere, şapka, havlu gibi eşyaları da kullanmamaya özen göstermelisiniz.
Saç biti, milattan önce ya da sonrasında sürekli var olmuş ve dünyanın her yerinde bulunan bir asalaktır. Geçmiş yıllarda bir çok ünlünün ve başkanların aldıkları görgü derslerinin müfredatında yer almış bir durumdur.
Bitlerin bir çok çeşidi bulunur. Saçta, taşta, çöplükte veya hayvanlar üzerinde yaşayan tipleri vardır. Saç biti sadece insan saçında ya da benzeri kıl olan bölgelerinde kan emerek yaşayan bir böcektir. Bulaştığı kişinin saçlı derisinde herhangi bir kir, kepek veya mantar tabakası yoksa amacına çok kolay bir şekilde ulaşarak kan emebilir.
Bu bitler açık havada yalnızca 48 saat canlı kalabilirler. Eğer bu süreç içinde konuşlanabilecekleri herhangi bir saç elde edemezlerse ölürler. Kişiye bulaştıklarında yalnızca kan emmeyip yumurtalarını da bırakırlar. Bu yumurtalara sirke ismi verilmektedir. Sirkeler saç tellerine yapışan çok küçük boyutta ki varlıklardır. Kafada 10 gün kadar kaldıktan sonra yumurtalarından çıkarlar ve 8-10 gün kadar sonra yetişkin olurlar. Bu sirkeler açık havada 15 gün kadar uzun bir süre bekleyebilirler. Boyutları mikro boyda olduğundan fark edilmeleri güçtür. Görülmeleri için çok dikkatli olup ince bir araştırma yapmak gerekir.
Dünya üzerinde bulunan hiç bir saç bitinin kirli, temiz, güzel, çirkin, yaşlı veya çocuk ayırımı yapma imkanı ve lüksü yoktur. Buldukları her saça bulaşma eğilimleri vardır. Yalnız kıvırcık saça girmeleri ve beslenmeleri zor olduğundan fazla tercih etmezler. Halk arasında bit kirli saça bulaşır düşüncesi gerçeği yansıtmaz ve sadece bir rivayetten ibarettir. Günde 10 kere banyo yapıp saçınızı güzel bir şekilde şampuanlayarak yıkayan biri de olsanız bitli biriyle kafa kafaya verdiğiniz taktirde bitin geçmemesi için hiç bir neden yoktur. Mutlaka bulaşacaktır. Bu tarz yanlış düşünceye sahip olan insanların bakış açıları bitlenen kişileri yok yere psikolojik yönden olumsuz etkileyecek ve gereksiz yere moral bozmaya neden olacaktır.
Geçmişte savaş dönemlerinde askerler üzerilerinde bulunan üniformaları çıkarıp silkeledikçe yüzlerce bitin düştüğüne şahit olmuştur. Bu bitleri bir noktaya toplayarak yakarak imha etmekteydiler.
Saç biti çoğunlukla okul çağında ki çocuklarda görülmektedir. Bunun nedeni çocukların sürekli olarak yan yana olmaları ve oyun esnasında kafa kafaya vermeleridir. Tek bir çocukta bulunan bit çevresinde ki tüm çocuklara yayılabilir. Bunun dışında saçında bit bulunan birinin kullandığı havlu, şapka, koltuk, toka veya benzeri bir eşyanın kullanılması ile de geçebilir. Hatta bir sinema salonuna gittiğinizde oturduğunuz koltuğa bir önce ki seansta bitli olan birinin oturması bile bulaşmaya sebep olabilir. Bitlerin zıplama, atlama gibi özellikleri yoktur bu sebeple direk temas ile bulaşmaktadır.
Yazımızda bitlerin neden ve nasıl bulaştığını anlatmaya çalıştık. Uzak durmak için sizin veya çocuğunuzun herhangi birinin kullandığı eşyayı kullanmaması önerilmektedir. Bunun dışında tabi ki kafa kafaya vermemekte önem arz eder. Sizin için hazırladığımız saç bitinin zararları konusunu da okuyabilir, bilgi sahibi olabilirsiniz.
Saç Bitinin Zararları
Bitlenme durumuna maruz kaldığınız esnada kendinizi kötü ve kusurlu olarak görebilir, psikolojik olarak olumsuz yönde etkilenebilirsiniz. Fakat bu davranış maalesef yanlıştır. Çünkü halk arasında bilinen ve çok fazla söylenmekte olan “bit pis, bakımsız insana bulaşır” sözü ve anlayışı doğru değildir. İnsana özgü bir parazit olan bit yaşamını kan emerek sürdürür ve bunu saçınıza bulaştığında günde 2-3 kez yapar. Pis veya temiz saç ayırt etmez, hatta temiz saçı ve insanı daha çok sever. Bitlenmek önüne geçilmeyecek ve temizlenmeyecek bir durum değildir, bu sebepten dolayı kendinizi kötü hissederek psikolojinizin bozulmasına sebep olmanızı asla tavsiye etmiyoruz.
Bit baş derisine kafasını sokarak kan emme faaliyetini gerçekleştirirken. Aynı zamanda sirke ismi verilen yumurtalarınıda bırakır. Sirkeler saç tellerine yapışırlar ve çok küçüktürler. sirkeler 15 gün içerisinde bit halini alırlar. Sirke açık havada 15 gün kadar durabilirken, bit 2-3 gün süreyle yaşamını sürdürebilmektedir. Yaşamını sürdürebilmek için insana ihtiyacı var tanımı yapmak doğru olur.
Baş biti yıkanarak temizlenemezler. Çünkü saç tellerine ve başa gayet iyi bir şekilde yerleşirler. Baş bitinden arınmak ihtiyacıyla üretilmiş olan ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçların çoğu içerisinde bit öldürücü sprey ve tarak bulundurur.
Baş biti nasıl temizlenir?
Bizler sizi bu sıkıntıdan kurtaracağına emin olduğumuz pedikap saç biti temizlik setini önermekteyiz. Bu temizlik seti içerisinde sprey, şampuan ve tarak bulunduran bir temizlik setidir. Ayrıca şampuanı 1 yıl boyunca bitlenmemek için gereken önlemi sağlamaktadır. Bu spreyi şu şekilde uygulamanız mümkündür;
İlk olarak spreyi saçınıza uygularken sprey ucu ile saç arasında 5-12 cm aralık olmasına özen göstererek tüm baş ve saçın ıslak bir hal aldığına emin olana kadar sıkılmalıdır. Çoğu zaman kulak arkaları ve enseler bitlenmemiş ya da temiz gibi görünsede bu bölgelerede sprey uygulanmalıdır. Tüm saçın ve başın ıslanmış olduğuna emin olunduktan sonra en az 15 dakika kadar beklemek gereklidir. Sonra ölen bitleri ayırmak için içerisinden çıkan tarakla birçok kez saçınızı tarayarak tüm parazitlerin saçtan arınmasını sağlamalısınız. Spreyi uyguladıktan sonra özellikle bu tarağı kullanmanızda fayda vardır. Çünkü tam olarak bu işlem için yapılmış olup, sık dişlere sahiptir. Dolayısıyla en küçük parazitin saçınızdan düşmesine olanak tanır. Saçınızda ki bitlerin tamamiyle arındığını anlayabilmek için tarama işlemini yaparken önünüze beyaz bir havlu veya bez serebilir, bunun üstüne yapabilirsiniz. Belli aralıklarla havluyu veya bezi silkeleyerek tekrar tarayıp bit ya da sirkelerin düşmeye devam edip etmediğini kontrol edebilirsiniz.
Bit şampuanı ne işe yarar?
Spreyi saçta bir süre bekletip tarama işlemini bitirdikten sonra bit şampuanı ile saçınızın diplerini de dikkate alarak özenli bir şekilde yıkayın. Yıkama işlemi bittikten sonra saçınız nemliyken havlu ile kurulayın böylece tarama esnasında çıkmayan bit ve sirkeler dökülmeye maruz kalacaklardır. Şampuanı da 10-15 gün aralıklarla kullanmanız sizi tekrar bir bitlenmeden dolayı koruyacaktır.
Uzun Saçtan Bit Nasıl Temizlenir?
Bit çok geçmiş zamanlardan günümüze kadar devam ederek gelen ve insanlar için büyük bir sorun haline gelmiş bir sorundur. Pediculus Capitis (Saç Biti) kan emerek yaşamını sürdürmekte olduğundan bu sebeple baş derisinin yakın bir noktasında yaşar. Bitin en rahat ettiği yer boyundan yukarı doğru şakakları kapsayan “T” şeklinde ki bölgedir.
Bit bay, bayan, küçük, büyük farketmeksizin tüm yaşta ki insanlarda görülebilecek bir şey olup, “ben temizim bende bit olmaz” düşüncesi oldukça yanlıştır. Bit sadece kirli ve bakımsız insanlarda olacak diye bir koşul yoktur. Temiz veya kirli farketmeksizin insandan insana bulaşır. Kirli saça nazaran temiz saçı daha çok sever.
Bitin kısa veya uzun saçtan temizlenmesi konusuna gelince yapılması gereken müdahale aslında aynıdır, sadece uzun saç biraz daha fazla sirke barındırmaktadır. Sirke bit yumurtalarına verilen isim olup, sirkeler saç tellerinde yaşamaktadırlar.
Bit temizleme işlemi için beyaz bir havlu serilip, saçlar üzerine yatırılarak bit tarağı ile tarama işlemi başlanır. Burada beyaz havlu serilmesinin nedeni düşen sirke ve bitleri silkeledikten sonra bir sonra ki tarama işleminde bit ve sirke kalıp kalmadığını anlamak içindir. Bit tarağı diğer taraklara nazaran daha sık dişlere sahiptir, bu sayede saç tellerinde bulunan sirke ve baş derisinde olan bitleri saçtan arındırma işlemi gerçekleşmektedir.
Halk arasında bit temizliği için geçmişten bu yana gelmekte olan bir alışkanlık olan böcek ilacı ile bit temizleme işlemi, zehirli bir madde olduğundan oldukça tehlikelidir. Böcek ilacında mevcut olan zehir baş derisine ve saçlara zarar verebilmekte, değişik reaksiyonlara sebep olabilmektedir.
Başta bulunan saç bitlerini temizlemek için hazırlanmış olan pedikap isimli ürünü kullanabilirsiniz. Pedikap, saç bitini temizlemekte ve içerisinde bulunan bit şampuanı 1 ya da 2 haftada bir kullanıldığında 1 yıl boyunca bit bulaşmasını engellemektedir. Pedikap Türkiye’de bu özelliğe sahip tek ilaçtır.
Ürün 3 parçadan oluşmaktadır. İçerisinde bit spreyi, bit şampuanı ve bit tarağı bulundurur.
Öncelikle saç biti nedir? tanıyalım.
Saç Biti Nedir?
Saç biti, insan saçına yapışarak baş derisine kafasını sokarak emdiği kan ile yaşamını sürdüren ve üreyen gri renkli küçük bir böcektir. Saç biti genel olarak 6 bacaklı olmakta, erkek ve dişi şeklinde bulunmaktadır. Yaşamını sürdürebilmek için yaklaşık 2-3 saatte bir kan ihtiyacı duyan saç biti, baş derisine kafasını sokarak bu ihtiyacını gidermektedir.
Bitlerin ve benzer parazitlerin doğada ilk olarak nereden geldiklerini bilmek mümkün olmamakla beraber, açık havada yaşamaları oldukça düşüktür. Bir bit açık havada 2-3 gün yaşayabilir. Bit yumurtasına sirke ismi verilir. Sirkeler ise açık havada 2-3 hafta kadar durabilirler.
Aslında saç biti bulaşan çocukların ya da yetişkinlerin saçını kontrol ederken gördüğümüz genelde sirkedir. Sirke saç teline yapışır ve ayrılmaz bir hal alır. Sirkeler saç telinde bu şekilde 2-3 hafta kadar durduktan sonra bit halini almaktadır. Erkek bitler sadece dölleme vazifesi görürken, dişi bitler ise yumurtlama görevinde bulunurlar. Yani sirkeleri bırakan dişi bitlerdir.
Saç Biti Nasıl Bulaşır?
Saç bitinin halk arasında daha çok kirli insanları ve saçı tercih ettiği söylenirken, aksine temiz saçada bulaşmaktadır. Bitler temiz saçı kirli saça nazaran daha çok tercih eder. 7’den 70’e her insan bitlenebilir. Çocuk veya yetişkin farketmez. Fakat çocuklarda bitlenme vakası daha çok görülmektedir. Bitlenmenin en çok görülen belirtisi baş ve ensenin daha önce hiç olmadığı gibi şiddetli ve sık aralıklarla kaşınmasıdır.
Saç biti bulaşıcıdır. Tarak, şapka, taç, yorgan, yastık, eşarp ya da peluş ve tüylü oyuncaklar gibi ortak veya kişisel olarak kullanılan her türlü eşyadan bulaşabilirler. Herhangi gibi bir bit teşhisinde bu ve benzeri eşyaları kullanmamaya özen gösterilmelidir. Saç biti olan biriyle yatılırsa yorgan, yastık vs. gibi eşyalardan bitin bulaşması kaçınılmazdır. Saç bitinin esas buluşma nedeni ise saç temasıdır. Kalabalık olan mekanlarda bit çok hızlı ve kolay bir şekilde yayılır. Okul, yuva ve kreş gibi mekanlar bu yayılmada büyük etkendirler.
Bitlenme Nasıl Anlaşılır?
Bitlenmenin en hızlı habercisi sık sık kafa derisinin kaşınmasıdır. Bu kaşınma itibari ile bitin bulaşmış olduğunu anlamak kolaydır. Bitler açık havadan ve ışıktan kaçtıklarından dolayı saç kıllarına dikkatle baktığınızda küçük, beyaz ve oval bir şekilde oluşan yumurtaları gözlemleyebilirsiniz.
Bitlerden Kurtulmanın Yolları
- -İlk olarak aynı evi paylaşmakta olan kişiler kontrol edilmelidir.
- -Ortak ya da kişisel olması farketmeksizin kullanılan giysi, çarşaf, yastık ve havlular sıcak suyla güzelce yıkanmalı. Tarak, taç, fırça, şapka gibi başa takılan eşyalar sıcak suda bekletilmelidir.
- Ev, araba gibi kullandığımız yer ve mekanlar elektrik süpürgesi ile güzelce süpürülmelidir.
- Yıkanılamayacak türde olan eşyalar 15 gün kadar bir süreyle hava almayacak şekilde poşetlenilmelidir. Çünkü bit 2-3 gün kadar açık havada yaşayabilsede, sirkeler insan vücudu dışında 2-3 hafta kadar yaşamını sürdürebilmektedir.
Bitlenmemek ve Bitten Kurtulmak İçin Ne Yapmak Gerekir
Halk arasında böcek ilacı ile saç biti tedavisiyapıldığına dair bir görüş olsada bu kesinlikle önerilmeyen bir tedavi şeklidir. Tüm uzmanlar bu konuda asla böcek ilacı ile saç biti tedavisi yapılmaz diye uyarsada maalesef insanlar bu tedavi türünden vazgeçmemektedir. Böcek ilacı her ne kadar saçta mevcut olan bitleri zehirleyerek öldürsede, sirkeler (bit yumurtaları) böcek ilacından etkilenmeyecek ve zamanları geldiğinde tekrar bite dönüşeceklerdir. Aynı zamanda böcek ilacı zehirli bir madde olduğundan baş derisinede zarar verecektir.
Saç bitinden kurtulmak için PEDİKAP (Bit ilacı) kullanabilirsiniz. Pedikap saç biti tedavisi için üretilmiş olan içerisinde sprey, şampuan ve tarak bulunan etkili bir ilaçtır. Pedikap kullandığınız taktirde saç bitini tedavi etmiş olmanın yanı sıra gelecek 1 yılda da kesinlikle saçınız bitlenmeyecektir. Pedikap içerisinde kesinlikle bilinen bir yan etki içermez. Spreyi 100 ml olup içerisinde %96 siklometikon ve %4 dimetikon bulunmaktadır.
Pedikap şampuan, bebek şampuanı benzeri bir şampuan olup göz yakmaz. Çocuklar genelde banyo yaparken göz yaktığı için şampuandan korkup, kullanmak istemesede Pedikap bit şampuanını kullanarak rahatlıkla banyo yapabilirler. İleri ki günlerde de 1-2 haftada bir bu şampuanın kullanılması 1 yıl boyunca bitlenmeye engel olmaya sahiptir.
Pedikap satın altığınızda içerisinde bulunan tarak, diğer taraklardan farklıdır. Saçınızı taradığınız zaman sık dişlere sahip olması ile başınızda bulunan tüm bit, sirke gibi parazitlerin can yakmadan uzaklaştırılmasını sağlayacak bir özelliğe sahiptir.
Pedikap Hair Pharma güvencesi ile üretilmiş ve sağlık bakanlığı tarafından onaylanmış bir üründür. Saç, kaş, etek bölgesi ve kirpikler için kullanılabilir. Türkiye’de saç bitinin oluşmasını 1 yıl boyunca önleyen tek ilaç olma üstünlüğü taşımaktadır.
Pedikülozis Kapitis Nedir?
Pedikulozis kapitis (saç biti) bir tür parazittir. İnsanda ve tüm kanatlılar, vahşi hayvanlar, memeliler, kemirgen hayvanların hepsinde yaşar. Genel adı pedikülozistir tipleri farklıdır hatta insandakilerin bulunduğu bölgeye göre adları değişir. Yumurtayla (sirke) çoğalırlar, larva (yavşak) ve erişkin haliyle bulaşıcılardır. Çok hızlı bir şekilde yayılabilir.
İnsanlarda görülen saç biti çeşitleri ;
Her bölgedekinin tipi farklıdır ama genel olarak benzeşirler.
Pedikulozis kapitis ; saç biti, saç diplerinde yaşar ve çoğalır, saçlı deriden kan emerek beslenir.
Pedikulozis pubis ; Kasık biti, daha çok etek kılları ve koltuk altı kıllarında tutunur
Pedikulozis humanis ; Elbise yada gövde biti, vücuttan beslenip elbise dokusunun arasında saklanır
Pedikülozis palpebrarum ; Kirpik biti , kirpiğin dip kısımlarında kıla yapışarak kalır ve burada çoğalır.
Kıl olan her yerde yaşayabilir. Doğduktan sonra 2 ay kadar yaşayabilirler. Bedenden ayrılırsa 3-4 gün içinde açlıktan ölürler, elbisede olanlar vücuda geçer kanı emerek karnını doyurup yeniden elbiseye döner. Yukarıda belirtildiği gibi bir tür parazittir ve asalak yaşan yani kene gibi üzerinde yaşadığı canlıdan beslenir. İnsanda da durum aynıdır deriden emdiği kanla beslenir.
Yumurtayla çoğalır,yumurtalarına sirke, yumurtadan yeni çıkmış haline yavşak denir, kuluçka süresi sonunda çıktıklarında annesi gibi deriyi delerek beslenecek kadar büyümüş olur. Erişkin olanlar yumurtalarını saçın deriye yakın kısmına bırakır, yıkamayla yada basit kaşıma hareketiyle yumurtalar dökülüp gitmesin diye salgıladıkları salgıyla yumurtaları saçın köke yakın kısmına yapıştırır,bu yapıştırma mücadelede de önem arz eder.
Saç biti, kafada ve diğer kıllarda görülenler 1-2 mm boylardayken elbiselerde yerleşenler daha iridir ve 4 mm ye kadar büyürler. Büyüklükleri fark etse de yaşam biçimleri aynıdır. Yaşayabilmek için günde 4-6 defa kan emerler ancak 2 gün kan emmeseler de yaşamlarını sürdürebilirler.
Saç Biti Nasıl Yayılır ?
Hızlı yayılan ve çok hızlı üreyen bir parazittir. Yakın ilişkide olunan, aynı kıyafetleri giyen, aynı yastığı paylaşan, aynı tarağı kullanan bireylerden bulaşır. Özellikle kreş, askeri kışla gibi yakın ilişkili ve kalabalık ortamda bulaşma ve yaygınlaşma daha hızlıdır. Atasözlerinde yada halk arasında konuşulduğu gibi temizlikle çok ilişkili değildir yani kirli insanda görüldüğü gibi çok titiz insanlarda da görülebilir.
Pedikülozis Kapitis Tedavisi; İlaçla yapılır bölgelere göre kullanılan ilaçlar fark eder, en yaygın kullanılan % 4 dimetikon içeren guruptur çünkü % 100 etkili tek ilaç gurubu dimetikon % 4 tür. Pedikap gibi spreyle saç ıslatılır 15 dakika beklenir bu sürede bitlerin tamamı % 100 ölmüş olur. Bundan sonra temizlik yapmak gerekir. Bunun için çok sık dişli tarakla saç dipten ucuna kadar taranır ve saçlı deri ve tüm kıllar dahil ölmüş parazitlerden ve yumurtalarından arındırılır.
Tedavi kadar hastalığın tekrarının önlenmesi de önemlidir çünkü özellikle çocuklar okul kreş gibi kalabalık ortamlarda olduğu için aldığı kişiden yada başka hastalıklı çocuktan tekrar alabilir. Bu konuda Hair Pharmanın geliştirdiği şampuan işe yaramaktadır. Sprey kullanıldıktan sonraki dönemde 2-3 haftada bir defa pedikap şampuan kullanımıyla bir yıl boyunca yeniden bitlenme engellenmiş olur.
Bit Tedavisi İçin Saçı Kesmek Gerekir mi ?
Kesinlikle hayır özellikle kız çocukları saçlarının kesilmesi halinde ciddi sıkıntı yaşamaktadırlar, bir taraftan uzun süre saçının uzamasını beklemek sıkıcı olurken diğer taraftan “saçını neden erkek gibi kestirdin?” sorusunun cevabını vermek istemezler.
Saç derisinden beslenip kılların dip kısmına tutunarak duran ve buraya yumurtlayan, kan emerek yaşayan parazite baş biti diğer adıyla pedikulozis kapitis denir.
Saçlı deriden beslenirken hastada kaşınmaya sebep olur bazen kaşınma dayanılmaz düzeylerde olabilir. En sık rastlanan belirtisi kafada kaşınmadır. Yavşak denilen yumurta bırakır ve yumurtadan çıkışı 10 gün civarıdır. Yakın ilişkideki kişilere direk bit olarak bulaşabileceği gibi yavşaklarıyla da (larva) bulaşır.
Tedavide bu durum göz önünde bulundurularak ya evdeki herkes birlikte tedavi olmalı yada şikayeti olmayan kişilerin saçlı derisi dikkatle incelenmelidir.
Saç Biti Nasıl Bulaşır ?
Sıklıkla başında bit olan bir kişinin saçından doğrudan temasla bulaşır. Bit, daha çok kız çocuklarında olmak üzere 12 yaş altı çocuklarda daha sık görülmektedir. Baş biti, kirli veya temiz saç ayırt etmeden insandan insana bulaşabilir. Bu, oyun sırasında, sarılmayla ya da birlikte yakın bir şekilde çalışırken yaşanabileceği gibi ortak kullanılabilen şapka, bone, başörtüsü,yastık benzeri eşyalar yolu ile de gerçekleşebilir. Saçın kısa veya uzun olması çok fark etmez, her uzunlukta saçlarda yaşayabilirler. Kirli insanlarda olduğu düşünülse de temizlikle ilişkisi sınırlıdır.
Baş biti, çok hızlı bir şekilde yayılabilir. Toplu yaşam alanları okullar, kamplar, çocuk yuvaları, bakım evleri gibi yerlerde daha kolay bulaşır. D diğer vücut bitlerinden yapı olarak farklıdır.
Saç Biti Tedavisi ;
Kabaca iki gurup ilaç vardır.
*Böcek zehri içerenler (insektisitler);Biti zehirleyerek öldürür yavşaklara etki etmediği için 10 gün sonra tekrar uygulanmalıdır.Böcek zehri içermesi sebebiyle tehlikeli bir ilaçtır ve dikkatli kullanılması gerekir.İçmek öldürücü olabildiği için çocuklardan kesinlikle uzak tutulmalıdır.Bitler zamanla zehre karşı savunma geliştirip zehirle öldürülemez güce erişebilir.Bu gurup ilaçlar çok dikkatli kullanılmalı ve kesinlikle çocukların görebileceği yerde bırakılmamalıdır.Bu gurup ilaçlar şampuan yada solüsyon tarzında üretilir. Parazit zamanla ilaca karşı savunma geliştirdiği için başarısı % 60 lara kadar düşebilmektedir.
* Dimetikon içeren ilaçlar ;Silikonun suyla karıştırılmış halidir,saça uygulandıktan sonra su buharlaşır geride silikon kalır bu silikon bitin etrafını sararak havasızlıktan ölmesini sağlar.% 100 etkilidir ve böcek zehrindeki gibi zamanla dayanıklı hale gelemez.Bit yumurtalarını yeterince etkileyemeyeceğinden 10 gün sonra tekrar uygulanması gerekir. Dimetikon içeren ilaçlar sprey ve şampuan şeklinde üretilmektedir.
Bunlarla bit tedavisi yapıldıktan sonra bitin tekrar yerleşmesini engellemek için bitten koruyan şampuan ayda 1-2 defa kullanılmalıdır. Bu şekilde yani hastayı tedavi etme yanı sıra 1 yıl boyunca tekrarını engelleyen saç biti temizlik seti şeklinde hazırlanmış ilaçlar vardır ( pedikap, natural head lice kit, lice beware vs).
Saç Biti Nasıl Engellenir ?
Saç bitini engellemenin yolu bit olan insanla yakın ilişkiye girmemektir ancak kimde bit olduğunu bilmek mümkün olmadığı için korunmak zordur.Özellikle okul ve kreş gibi çocuğun çok olduğu ve yakın ilişki olan yerlerden bulaşma sık olur.
Ev içinde bir kişiye bit teşhisi konduysa yastık gibi ortak kullanım ürünleri hemen kaynatılmalı ve ortak kullanımdan çekilmelidir.Tabiki bu arada bitli kişi yada kişileri de bir an önce tedaviye almak gerekir.Ailede yaşayan herkes aynı gün yada günlerde tedavi olmalıdır yoksa kişiler birbirine bulaştırmaya devam eder. Okul kreş gibi bit olan kişileri kontrol etmek mümkün olmayabileceğinden korunma amaçlı şampuan kullanılabilir.Saç bitinden korunmanın bir diğer yolu da bit parazitini uzaklaştıran koku içeren şampuan kullanmaktır.Sivrisinek kovucuya benzer mantıkla etkili olan kokular tedaviden sonra bitin tekrar gelmesine engel olur.Bu tür bit kovucu kokulu şampuanların haftada 1-2 defa kullanılması korunma sağlar.Bunların dışında toka gibi kokulu aksesuarlarda korunmada yardımcı olabilir. Tedavi sonrası koruyucu şampuan da içeren saç biti temizlik seti kullanmak daha akıllıca bir davranış olur.
Saç Biti Nasıl Temizlenir ?
Şampuanla iyice yıkadıktan sonra saçlar hafif ıslakken bit taragıyla saçlar diplerinden başlanarak taranır. Saç kırılarak dökülse de yeniden çıkacağı için önemsenmez ve tarama işlemi tamamen temizlenene kadar sürdürülür. Temizlikte zorluk yaşanıyorsa 1 litre suya 1 kaşık elma sirkesi konup duruladıktan sonra aynı temizlik işlemi yapılır. Saç bitinin temizlenmesi kadar kişisel eşyaların (tarak, saç fırçası vs), giysilerin, çarşafların ve hali koltuk gibi ortak eşyaların da dökülmüş olabilecek yumurta ve bitlerden arındırılması gerekir yoksa hastalık evde yaşayan kişilerin birinden diğerine geçerek sürekli devam eder. Halı ve koltuk gibi büyük eşyalar elektrik süpürgesiyle ayrıntılı şekilde temizlenmeli, çarşaf ve iç çamaşırı gibi eşyalar çamaşır makinesinde yüksek ısıda yıkanmalıdır.Fırça, tarak gibi kişisel eşyalar 70-80 derece sıcak suda 15-20 dakika bekletilirse sirke ve yumurtalardan temizlenmiş olur, bu tür eşyaların bir kısmı yüksek ısıda suda şekil değiştirebilir bu sebeple eşyanın yıkama kuralları okunmalıdır.
