Çoğunun baş, kanat ve kuyrukları siyah, alın ve gerdanı
parlak kahverengi tüylü; karnı beyazdır. Erkeklerinin kuyruğu, dişiye göre biraz daha uzun olan kırlangıçlar, hızlı uçarlar; kuyruklarını dümen olarak kullanıp, ani dönüş ve dalışlar yaparlar. Çoğunlukla sürü halinde yaşayıp, yaz sonunda göç ederek kışı Afrika’da geçirirler.
Havada uçarken, sinek ve böcekleri avlayarak beslenirler. Kötü hava şartları nedeniyle, havada böcek bulamadıklarında; yere inerek uçamayan böcekleri avlarlar. Zorunlu kalmadıkça, yuva yapma dönemi dışında yere inmezler. Gök gürültüsünü sevmeyen kırlangıçların toplu şekilde, alçaktan sağa sola uçuşmaları; yağış geleceği şeklinde yorumlanır.
Binaların çatı altlarına, saçaklarına, tavanlara yaptıkları çanak şeklindeki yuvalar birer sanat eseridir. Harç halindeki çamuru gagaları ile yapıştırarak yuva imaline başlarlar. Bir müddet ördükten sonra, yapılan kısmın düşmemesi için ara verirler ve kurumasını beklerler. Sonra tekrar devam ederek yuvayı tamamlarlar. Bir yuvanın yapımı, yaklaşık 8 günde biter. Yapım aşamasında, yassı ve geniş gaglarını bir mala gibi kullanırlar. Yuvanın girişi çok dar olup, ancak bir kırlangıcın geçebileceği kadardır. Kaba inşaat bittikten sonra, yuvanın içi saman, kıl, yün gibi malzemeyle döşenir. Yuva yapımında dişi ve erkek birlikte çalışır. Ayrıca başka kırlangıçlar da yapımda yardımcı olurlar. Aralarında işbirliği ve imece usulü mevcuttur. Dişi kırlangıç yuvaya 3-5 yumurta bırakır. Kuluçka döneminde işbirliği olmakla birlikte daha çok dişi görev alır. 14-16 günlük kuluçka döneminin ardından çıkan yavruları, anne ve baba birlikte beslerler. İki hafta sonunda yavrular yuvayı terk eder. Kırlangıçlar, bir yılda birden fazla kuluçkaya yatabilirler.
Bu sevimli kuşlar, serçelerle yaptıkları kavgayla ünlüdürler. Baharda göç dönüşünde, büyük bir ihtimalle yuvaları serçeler tarafından işgal edilmiştir. Hemen serçeyi yuvadan uzaklaştırmaya çalışırlar. Bunu başaramazsa, hemcinslerini de çağırarak; yuvanın ağzını çamurla örerler ve serçeyi ölüme terk ederler.
Kır kırlangıcı, kaya kırlangıcı, ağaç kırlangıcı, tencere kırlangıcı, kum kırlangıcı gibi birçok türü vardır.
Havada uçarken, sinek ve böcekleri avlayarak beslenirler. Kötü hava şartları nedeniyle, havada böcek bulamadıklarında; yere inerek uçamayan böcekleri avlarlar. Zorunlu kalmadıkça, yuva yapma dönemi dışında yere inmezler. Gök gürültüsünü sevmeyen kırlangıçların toplu şekilde, alçaktan sağa sola uçuşmaları; yağış geleceği şeklinde yorumlanır.
Binaların çatı altlarına, saçaklarına, tavanlara yaptıkları çanak şeklindeki yuvalar birer sanat eseridir. Harç halindeki çamuru gagaları ile yapıştırarak yuva imaline başlarlar. Bir müddet ördükten sonra, yapılan kısmın düşmemesi için ara verirler ve kurumasını beklerler. Sonra tekrar devam ederek yuvayı tamamlarlar. Bir yuvanın yapımı, yaklaşık 8 günde biter. Yapım aşamasında, yassı ve geniş gaglarını bir mala gibi kullanırlar. Yuvanın girişi çok dar olup, ancak bir kırlangıcın geçebileceği kadardır. Kaba inşaat bittikten sonra, yuvanın içi saman, kıl, yün gibi malzemeyle döşenir. Yuva yapımında dişi ve erkek birlikte çalışır. Ayrıca başka kırlangıçlar da yapımda yardımcı olurlar. Aralarında işbirliği ve imece usulü mevcuttur. Dişi kırlangıç yuvaya 3-5 yumurta bırakır. Kuluçka döneminde işbirliği olmakla birlikte daha çok dişi görev alır. 14-16 günlük kuluçka döneminin ardından çıkan yavruları, anne ve baba birlikte beslerler. İki hafta sonunda yavrular yuvayı terk eder. Kırlangıçlar, bir yılda birden fazla kuluçkaya yatabilirler.
Bu sevimli kuşlar, serçelerle yaptıkları kavgayla ünlüdürler. Baharda göç dönüşünde, büyük bir ihtimalle yuvaları serçeler tarafından işgal edilmiştir. Hemen serçeyi yuvadan uzaklaştırmaya çalışırlar. Bunu başaramazsa, hemcinslerini de çağırarak; yuvanın ağzını çamurla örerler ve serçeyi ölüme terk ederler.
Kır kırlangıcı, kaya kırlangıcı, ağaç kırlangıcı, tencere kırlangıcı, kum kırlangıcı gibi birçok türü vardır.
Genel özellikleri
Boyları 10-23 cm arasında değişir. Çoğunun karnı beyaz; baş, kuyruk ve kanatları siyah; alın ve gerdanı kahverengi parlak tüylüdür. Kısa ayaklarının tırnakları sivri olduğundan düz, yassı zeminlere rahatça tutunurlar. Üçgen şeklindeki gagaları geniş yırtmaçlı olup ağızları açık uçarken sinek, sivrisinek gibi küçük böcekleri avlarlar. Kuyrukları çatallı, kanatları uzun ve sivridir. Hızlı uçarlar. Kuyruklarını dümen olarak kullanır, ani dalışlar yaparlar. Çoğu sürü halinde yaşar.
Yaz sonunda, günler kısalıp, böcekler azalınca yavru ve erginler göç ederek kışı Afrika'da geçirirler. İlkbaharda geri dönerler. Diğer göçmen kuşların aksine gündüz göç yollarına devam ederler. Göç sırasında bazen şiddetli yağmur ve fırtınalar binlercesinin ölümüne sebep olur.
Üreme
Binaların çatı altlarına, saçaklarına ve pencere oyuklarına çamur ve kilden çanak şeklinde sağlam yuvalar yaparlar. Dişi kırlangıç, erkeğinin tükürüğüyle harç ederek gagasıyla getirdiği çamuru toplar, saman ve otlarla sekiz gün içinde sağlam bir yuva yaparlar. Geniş ve yassı gagalarını, yuvalarını yaparken, çamurları sıvamak için mala gibi kullanırlar. Yuvalarının çoğu ancak bir kırlangıcın girebileceği kadardır. Eni yaklaşık 20 cm, derinliği 10 cm kadar olup içi tüy ve kıllarla döşenir. Yuvalarını gruplar halinde mağara, kayalık ve ağaçlara yapan türler de vardır.
Dişi, yazın tarçın renginde benekli 4-5 yumurta yumurtlar. Eşler sırayla kuluçkaya yatarlar. Yavrular anne babaların ağızlarında getirdikleri böceklerle beslenirler. İki hafta içinde gelişip yuvayı terk ederler. Kırlangıçlar, yılda 2-3 defa kuluçkaya yatarlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder