ADEM mi? ADAPA mı? İlk insan ADAPA'nın öyküsü
İLK İNSAN ADAPA
Adapa, tıpkı arap yarımadasının ve kenan bölgesinin miti Adem olduğu gibi Mezopotamya mitolojisinde yaratılmış ilk insan mitidir.
Günümüzde Adem kadar bilinmemesinin sebebi ise birbirlerine benzerlik taşıdığı halde 312 yılında romalıların hristiyanlığı kabul etmesiyle bu yahudi ve sonrasında onu takip eden hristiyanlığın ve islamın tüm dünyaya yayılmasıyla alakalıdır.
Oysa ki antropolog ve tarihçilerin araştırmalarına göre Sümerlerin adapa miti arapların ve ısrail oğullarının Adem mitinden daha eskidir ve Adem hikayesinin Adapa hikayesinden esinlendiği düşünülmektedir
Adapa Sümer'in krallar listesinde ulusun ilk lideri olarak geçer. Farklı biçimlerinde Oanes veAlulim olarak da anıldığı olmuştur.
Akadca'da ismi adam, erkek insan anlamına gelir.
Âdem ile ilişkilendirilmesinin nedenlerinden biri de budur.
Adapa antik Eidug şehrinin kralıydı. Enki tarafından yaratıldığına inanılırdı, bir bakıma O'nunda İsa gibi Enki'nin oğlu olduğu düşünülmüştür.
Yarı faniydi ama ölümsüzlerin kuvvetine sahipti.
Evrenin tüm bilgisinin üçte birine sahip olduğu, bu bilginin ona Enki tarafından öğretildiğine inanılırdı. İnsanlığa dili öğretenin Adapa olduğuna inanılır.
Kral olarak görevlerinin yanı sıra bir rahip ve üfürükçüydü.
Adapa mitinin öyküsü
Mite göre Adapa tanrısal soydan gelen bir fanidir.
Balıkçı teknesini devirdiği gerekçesiyle Güney Rüzgârı'nın kanatlarını kırınca cennetin ve tanrıların tanrısı olan Anu'nun önünde hesaba çekilmesi gerekir.
Adapanın koruyucu tanrısı olan Ea/Enki, cennetteyken yiyip içmemesi gerektiği konusunda onu uyarır. Bu aslında bir aldatmadır, böylece Adapa'nın ölümsüz olma şansını elinden almıştır.
Bu olay Adem ile Havva'ya yasak edilen elma hikeyesiyle benzerlik taşımaktadır.
Bu mite göre ise insanların ölümlü oluşu Adapa'nın aptallığından kaynaklıdır.
Enki (Ea), oğluna bilgelik vermiş, ama ölümsüz yaşamı vermemiştir.
Bir gün Adapa'nın önüne ölümsüzlüğü elde etme şansı çıkar, ancak Adapa reddeder.
Tanrı Anum'un huzuruna çağrılır.
Ea, önceden ona orada ölüm için yiyecek ve içecek verileceğini, onlardan tatmamasını haber verir. Hüküm verileceği gün, öteki tanrılar onu tutarlar ve yumuşayan Anum, ölümsüzlük yiyecek ve içeceğini getirtir. Adapa bunları da almak istemez. Anum, şaşırıp nedenini sorar. Adapa şöyle yanıtlar: "Bir başkası yemeyeceksin, içmeyeceksin, dedi". Anum, buna bakıp Adapa'nın yeryüzüne atılmasını emreder.
Günümüz inançlarına etkiler.
Yahudilerin Babil sürgünü sırasında Yahudi bilginleri tarafından diğer mitolojik unsurlarla birlikte kültürel hafızaya alınan Adapa öyküsü ilk insan ve insanlığın atası olarak Tevrat'ın yazımı sırasında Tevrat anlatımlarına konu edilmiş, kültürel miras olarak Ortadoğu din ve inanışlarına aktarılmıştır.
Ve o zamandan bu yana Adapa adem olmuş günümüzde çok farklı bir versiyonla yerini korumaya devam etmektedir.
Ayrıca kitabı mukaddeste ve kuranda yazılan bazı ayetlerle nuh tufanı gibi olayların binlerce yıl önce yazılmış olan hamurabi yaslarında Gılgameş destanında var olması bu iddialarımızı doğrular niteliktedir.
Faydalandığım kaynaklar
Gılgameş destanı
Hamurabi yasaları
Vikipedi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder