Van'ın plakası ise 65 'tir.
Van'ın yüzölçümü 19.069 km²
Van'ın nüfusu ise 1990 yılı verilerine göre 642.099 kişidir.
Van'ın İlçeleri
Van Merkez, Bahçesaray, Başkale, ÇAldıran, Çatak, Edremit, Erciş, Gevaş, Gürpınar, Muradiye, Özalp, Saray.
Van'ın Tarihi ve Turistik Yerleri
Van Gölü kıyıları, Akdamar Adası, Bendimahi Çağlayanı, Horhor Bulağı; Toprakkale, Van, Norkuh, Hoşap ve Körzüt Kaleleri; Akdamar Kilisesi; Van Ulucamisi; Hüsrev Paşa ve İzdişar Camileri; Halime Hatun Kümbeti; Hoşap Köprüsü, Van Müzesi.
Van Hakkında Bilgi
Van ili Doğu Anadolu Bölgesi'nin doğu kesiminde yer alır. Yüzölçümü açısından ülkemizin en büyük illerinden biri olan Van'da yerleşmeye elverişli alanlar oldukça sınırlıdır. Büyük bölümü yüksek, engebeli ve dağlık alanlardan oluşan Van ilini etkisi altında tutan sert iklim, başlıca ekonomik uğraş olan tarımsal üretimin çeşitlenip gelişmesine olanak sağlamaz.
Çok eski bir yerleşim alanı olduğuna ilişkin birçok buluntuya rastlanan Van İli, tarihi yapı kalıntıları açısından fazla zengin sayılmaz. Urartu uygarlığının en önemli merkezlerinden biri olan Van Kalesi ve Ermenilere ait dinsel yapıların bulunduğu Akdamar Adası ilin başlıca turistik zenginlikleridir.
Van'ın Coğrafî Yapısı
Van Gölü kıyısı ve bu kıyıya açılan vadile dışında ilin hemen her kesiminde doruğu 3.000 metreyi aşan dağlara rastlanır. Van İli'nin kuzey kesimindeki dağlar Aladağ yada Aladağlar, orta kesimdekiler ise Van doğusu olarak adlandırılır. İl topraklarının güneybatı ve güney kesiminde yer alan dağlar ise Güneydoğu Toroslar'a bağlıdır. Kuzey kesimi engebelendiren Aladağ'ın doruğu 3.356 metreye erişir. 3.660 metre yüksekliğindeki Tendürek Dağı'nın en yüksek noktası Ağrı il sınırındadır. İlin doğu kesimindeki başlıca yükselti Haravil Dağı olarak da adlandırılan Yiğit Dağı'dır. Van Doğusu Dağlarından başlıcaları Pirraşit Dağı, Erek Dağı, Mengene Dağı, İspiriz Dağı ve İlin en yüksek noktası olan Koçkıran Dağı'dır. Güney kesimde yer alan ve Güneydoğu Toroslar'ın parçası olan başlıca yükseltiler ise Artos Dağı olarak da bilinen Çadır Dağı, Müküs Dağı, Kavuşşahap Dağı, Arnas Dağı olarak da adlandırılan Kepçe Dağı ve Gökdağ'dır. Dorukları yılın büyük bölümünde karla kaplı olan bu dağların bazı kesimlerinde yazın çayırlarla kaplanan sulak yaylalar önemli hayvancılık alanlarıdır.
17. Yüzyılda imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşmasıyla belirlenen İran sınırı ilin doğusundaki dağların en yüksek noktalarını birleştiren su bölümü çizgisinden geçer. Sınır çizgisi küçük bir istisna dışında Van ve Erçek Gölleri ile Urmiye Gölü kapalı havzalarını birbirinden ayırır. Bu istisna başlangıç kolları Mengene Dağı'nın kuzey yamaçlarından doğduktan sonra İran'daki Urmiye Gölü'ne dökülen Kotur Çayı'dır.
Van İli topraklarından kaynaklanan suların çoğu Van Gölü'nü besleyen akarsular tarafından toplanır. Bunlardan başlıcaları Zilan Deresi, Deliçay, Bendimahi Çayı, Marmit Çayı olarak da bilinen Karasu ve Hoşap Suyu'dur. Erçek gölü'ne dökülen akarsulardan en önemlisi Memedik Çayı'dır. Van İli'nin güneydoğu ve güneybatı kesimlerinden kaynaklanan akarsular iseDicle ırmağı aracılığıyla Basra Körfezi'ne ulaşır. Türkiye sınırları dışında Dicle Irmağı'na katılan Büyük Zap Suyu, Yiğit Dağı'nın kuzey ve Mengene Dağı'nın güneydoğu yamaçlarından doğan derelerin birleşmesiyle oluşur. Dicle Irmağı'nın önemli kollarından biri olan ve bazı haritalarda Uluçay olarak yazılan Botan Çayı'nın başlangıç kolları olan Çatak ve Bahçesaray Dereleri de il topraklarından çıkar.
Van İli'nde birçok doğal göl vardır. Bunlardan başlıcaları Erçek, Süphan ve Tuz (Kazlı) gölleri ile Akgöl'dür. Doğu anadolu Bölgesi'nin üçüncü büyük doğal gölü olan Erçek Gölü'nün suları dışa akışı olmadığından tuzlu ve sodalıdır. Van ilindeki başlıca yapay göl ise Keşiş Gölü olarak da bilinen Turna gölü'dür. Türkiye'nin en büyük doğal gölü olan Van gölü'nün doğu kesimi il sınırları içinde yer alır.
Van İli'nde 2.000 metreden daha alçak alanlara rastlanmaz. Ovalar Van Gölü kıyısında ve Vadi tabanlarının genişlediği kesimlerdedir. Dağlık alanlar ile orta yükseklikteki yamaçlarda aşınmayla düzleşmiş dalgalı düzlüklere de rastlanır. bunlardan başlıcaları Van Erciş, Çaldıran, Muradiye ve Hoşap avaları ile Erçek Düzü'dür.
Van'ın İklimi ve Bitki Örtüsü
En çok ilkbaharda yağış alan Van, Doğu Anadolu Bölgesinde görülen sert kara ikliminin etkisi altında kalır. Van Gölü kıyısında iklim iç kesimlere göre biraz daha yumuşaktır. Kışları kar yağışlı geçen il merkezinde bazı kışlar hava sıcaklığı -25°C'nin altına bile düşer. Daha iç ve yüksek kesimlerde daha düşük hava sıcaklığına rastlanır. Yazın Van kentinde 40 °C'ye çıkan sıcaklar görülmez. Bu kentte yıllık ortalama yağış miktarı 400 mm'ye ulaşmazken ilin yüksek kesimlerinde bu miktar 1.000 mm'yi aşabilir. Kışın görülen yoğun kar yağışı nedeniyle bazı ilçe merkezleri ve köylere ulaşabilmek bir süre için olanaksız hale gelir.
Van ormanları bakımından ülkemizin en yoksul illerinden biridir. Bunun başlıca nedeni, çok eski bir yerleşim alanı olduğundan, ormanların yüzyıllardan beri insanlar tarafından kesilmesi ve iklim koşullarının yeniden doğal orman oluşumuna elverişli olmamasıdır. Yalnızca güneybatı kesimdeki dağlarda bazı meşe kalıntılarına rastlanan ilin doğal bitki örtüsü bozkır görünümündedir.
Van İli'nde Ekonomi
Fazla gelişmemiş illerimiz arasında yer alan Van'da ekonomi daha çok hayvancılık ve ticarete dayalıdır. İkliminin sertliği ve ekime elverişli topraklarının sınırlılığı tarımsal üretimin çeşitlenmesine olanak tanımadığından en önemli uğraş hayvancılıktır. Ovalık alanlarında sığır besiciliği yapılan ilde yaylacılık yöntemiyle kıl keçisi ve çok sayıda koyun yetiştirilir. Kışı Siirt ve Şırnak yörelerindeki kuytu köylerde geçiren yarı göçebe aşiretler sürülerini yazın Van yöresindeki yaylalara çıkararak otlatırlar. Küçükbaş hayvan yetiştiriciliği daha çok canlı hayvan ticaretine yönelik olarak yapıldığından hayvansal ürün miktarı ve verimi düşüktür. Van yöresinin en önemli hayvansal ürünü otlu peynirdir. Hayvansal üretimin geliştirilmesini özendirmek amacıyla Van ilinde bazı sanayi tesisleri kurulmuştur. Van İli'nde hayvancılığın gelişmesine katkıda bulunan başlıca kuruluş Erciş'teki AltındereTarım İşletmesidir. Hayvancılığın diğer dalları arıcılık ve tavukçuluktur.
Ekime ayrılabilen topraklarıyüzölçümünün yüzde onunu bile bulamayan Van ilindeki sulanabilen bazı topraklarda bitkisel üretim yapılır. Başta yem bitkileri olmak üzere en çok buğday, şekerpancarı, patates, arpa, lahana, kavun ve karpuz yetiştirilir.
Van İli'nde sanayi fazla gelişmemiş bir düzeydedir. Başlıca sanayi kuruluşları et kombinası ile un, süt ürünleri, şeker, yem, deri ve ayakkabı, yün ipliği, çimento, tuğla ve kiremit fabrikalarıdır. Ayrıca tereyağı ve peynirüretilen mandıralar da vardır.
Zengin bir tarihi geçmişe sahip olan Van yöresi turizm açısından önem taşır. Urartular ve Ermeniler tarafından yapılmış olan tarihi yapıları görmek için her yıl Van'a birçok turist gelir. Van ilindeki en önemli yeraltı zenginliği Erciş yöresinde bulunan linyit yataklarıdır.
Bir sınır ili olan Van, ulaşım açısından önemli bir konumdadır. Türkiye'yi İran'a bağlayan demir yolu Van ili topraklarından geçer. Tatvan'ın Tuğ İskelesi ile Van İskelesi arasında feribotla taşınan vagonlar Özalp'in güneydoğusundaki Kapıköy sınır kapısında İran'a ulaşır. Van Gölü kıyılarından geçenb karayolu da Van ilindeki yerleşim yerlerini öteki merkezlerine bağlar.
Van İli'nin Yöresel Yemekleri ( Van Mutfağı )
Çiriş Kavurma, Sengeser, Cıngırtma, Etli Bostaniye Köftesi, Eşgili Yemeği, Kahvaltı Cacığı, Sulu Giliko, Kavut, Murtağa, Helise, Kelecoş, Kürt Köftesi, Ayva Yemeği, Çılbır, Erik Pestili, Eşkili, Kavut Tatlısı, Kaşık Tatlısı, Erik Kızartması, Gavut, Cacık, Otlu Peynir, Boranı, Çırış Pılavı, Çırış Mıhlası, Ayran Aşı, Bulamaçlı Kefal Kızartması, Kefal Kızartması, Bulamaçlı Tandır Balığı, Sade Tandır Balığı gibi kendine özgü yemekleri vardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder